Uyên Thao

Vào thời điểm này, không còn ai ngạc nhiên trước sự khẳng định Hoa Kỳ đang củng cố và khai triển ảnh hưởng tại khu vực Đông Nam Á. Bởi vấn đề đã vượt khỏi giới hạn lời lẽ ngoại giao và được chứng minh bằng nhiều hành động cụ thể. Trên thực tế, tin tức báo chí đã ghi nhận quyết định mở cửa cảng Cam Ranh của Việt Nam như bước đi chiến lược đầu tiên chuẩn bị tiếp nhận các chiến hạm Hoa Kỳ. Khi loan báo quyết định mở cửa cảng Cam Ranh, các giới chức Hà Nội đều nhấn mạnh chủ trương biến Cam Ranh thành cơ sở dịch vụ tổng hợp nhắm giúp tàu bè quốc tế có nơi sửa chữa. Nhưng nhật báo South China Morning Post tại Hong Kông đã nhận định như sau: “Hoa Kỳ và các cường quốc khu vực khác vốn là khắc tinh của Trung Quốc sẽ là những khách thường xuyên tại Cam Ranh.” Bởi việc sửa chữa chỉ là cái cớ để chiến hạm Hoa Kỳ có mặt tại Cam Ranh và thường xuyên lui tới Biển Đông để biến thành một trở lực ngăn cản hải quân Trung Quốc tự tung tự tác.

Uyên Thao

Từ năm 2002, Trung Quốc đã cùng khối Đông Nam Á ký kết bản Tuyên Bố Về Cung Cách Ứng Xử tại Biển Đông DOC nhắm tiến tới mục tiêu giảm thiểu mức tranh chấp căng thẳng bằng những cuộc thương lượng giữa các quốc gia liên hệ và tạm bỏ qua mọi vấn đề liên hệ đến chủ quyền.
Nhưng cũng từ thời gian kể trên, Trung Quốc luôn luôn khẳng định Biển Đông là lãnh hải thuộc chủ quyền của riêng mình và đưa ra nhiều hành vi thể hiện lời khẳng định trên như tăng cường lực lượng tuần tra trên biển, mở rộng phạm vi tuần tra, ban bố lệnh cấm ngư dân Việt Nam và các quốc gia Đông Nam Á hoạt động tại vùng biển này.