Printer-friendly version

Phạm Ngũ Yên

 1.
Em yêu dấu
Buổi sáng sương mù đặc kín trên đường đi làm, báo hiệu một buổi trưa nắng dữ dội. Anh chạy xe giữa hai bờ vách đá sừng sững cịn bốc những hơi khĩi lạnh lẽo từ đêm. Con đường trước mắt cịn tối tăm ảm đạm như thể bên kia đồi thiên nhiên cịn giấu kín những bí mật mà con người chưa hề khám phá. Hai bên đường mờ ảo những đồi núi chập chùng, và gần gụi hơn hết là những bờ cỏ ơm kín con dốc dẫn lên một hãng điện tử. Loop 360, theo anh là những Loop đẹp nhất trong tất cả mọi con đường ở Austin.

Mùa xuân, khi đi làm, anh nhìn thấy những đĩa hoa Bluebonnets rượt đuổi theo xe. Nếu anh muốn nĩi về một điều gì tốt đẹp và tươi tắn ở đời nầy, thì chắc anh sẽ nĩi về những cây anh đào mà khi mùa đơng nĩ trơ trụi khơng cịn một chiếc lá. Khi mới sang Mỹ, lúc lang thang xuống Downtown, anh khơng biết đĩ là những cây anh đào. Chúng vừa gởi đến cuộc đời bao la mà cũng dung tục này những màu hoa rực rỡ. Và ở một nơi khuất lánh của tâm hồn, trái tim anh cũng đang tràn ngập niềm vui. Vì may mắn cuộc đời tạm dung nầy cĩ em.

Cĩ phải chúng ta hiện hữu giữa thế giới nầy để cuối cùng rồi tàn lụi, già nua như các tế bào trong cơ thể? Trong khi chính cây cỏ và bơng hoa ngồi kia muốn bày tỏ ra cho chúng ta sự sống khống đạt của chúng và những mầm mống hạnh phúc? Cho nên, trong lá thư nầy, anh muốn em đọc được từ tấm lịng sảng khối của anh, những yêu thương bất chợt nào đĩ về em. Và hình như chỉ cĩ em mới đáng cho anh phải dẹp bỏ qua một bên những cay đắng, những chua chát từ ngày tháng hơm qua bám mãi vào anh như những lời nguyền rủa độc ác nhất trong truyện cổ tích thời thơ ấu.

Em yêu,
Khơng phải trái tim anh chỉ nhốt tồn những đắng cay cùng quẫn - mặc dù đơi lúc gian truân của đời thường phơi bày ra trước đơi ta những oan nghiệt. Kể từ sau 30 tháng 4-75, anh ít khi vừa lịng với bất cứ điều gì xảy ra. Nhưng anh vẫn cố gắng tự an ủi rằng anh chỉ là một hạt bụi bay lang thang ở một gĩc phố chật hẹp nào đĩ, trong ngày tháng Sài Gịn. Chỉ cần một cơn giĩ xốy thì những hạt bụi là anh sẽ bay tung lên và nhảy múa giữa phút giây phù phiếm và lãng mạn của đời.

Cho nên anh cố gắng viết cho em với niềm tươi rĩi hạnh phúc. Coi như vốn liếng anh dành để tặng em. Nghĩ cho cùng thì mọi việc gì cũng đều cĩ hai mặt tốt xấu, đen trắng lẫn lộn. Nhưng tại sao chúng ta khơng thể cho nhau những lạc thú thay vì những bất hạnh? Chúng ta khơng thể san sẻ cho nhau một hơi ấm của mơi thay vì gởi cho nhau những rét mướt?

Em cịn nhớ hay em đã quên? Tháng này của năm xưa, anh đi bộ một mình qua khu chợ Việt Nam tìm một chút hơi ấm quen thuộc của Đà Lạt ngày xưa. Thời mà anh thường mặc áo lạnh nhà binh và đội mưa phùn đi xuống chờ xe ở bến xe đĩ bên hơng rạp Ngọc Lan. Mái tĩc sũng nước vì bỏ quên nĩn nơi một quán cà phê quen - trong khi trái tim cũng thơi thúc những lời kêu gọi giang hồ. Thời mà chỉ cĩ một bản nhạc - một lời hát dù khơng sang trọng, cũng đủ làm anh rung động suốt một đêm dài.

Khu chợ khơng đơng người như anh tưởng. Chỉ cĩ vài ba người khách đẩy xe đang tìm thức ăn. Họ hối hả thu nhặt những đồ ăn thức uống và cũng hối hả đến quầy tính tiền. Sự nhẩn nha như một quán tính lâu đời của người Việt Sài Gịn đã biến mất khi vượt biển rồi chăng? Chỉ cịn lại những người y hệt Mỹ lúc nào cũng chạy nước rút với thời gian. Làm như nếu khơng nhanh tay lẹ chân thì sẽ khơng cịn một thứ gì trong chợ trong khi trái đất bên ngồi vẫn quay vùn vụt để bắt kịp ngày tận thế. Và cơ thu ngân cũng đang vội vã gõ những ngĩn tay trắng muốt như cẩm thạch lên mặt số của máy tính. Thành thạo khơng cần nhìn vào đĩ như người thợ đấm bĩp sành sõi khơng cần nhìn vào thân thể mà vẫn điểm trúng huyệt đạo. Mùi nước hoa trộn lẫn với mùi son phấn và mùi thịt da của ai bay thoảng qua mũi anh.

Trong khơng khí rét ngọt của gian phịng ủ lạnh, mùi vị đĩ cứ quấn quít khơng chịu rời khỏi đĩ để bay ra ngồi khoảng khơng bao la kia, khoảng khơng mà chỉ cĩ giĩ đang đuổi theo những giọt mưa bất chợt, trong buổi chiều chập choạng sương mù. Chỉ cĩ anh là chậm chạp, như một tín đồ phái vác theo thập giá mình đi theo Đấng Cứu Thế lên đồi Sọ. Anh khơng biết tại sao đời sống luơn trì kéo con người cúi thấp xuống để chạm đến những thiên tai, những đổ nát làm cho tâm hồn rách rưới thêm.

Và trong khi anh lơ đãng quan sát những người đang chuyển động kia thì anh thấy em - khơng phải trong chợ mà ở ngồi hành lang lất phất mưa bụi. Em đang đứng dưới tấm bảng rao vặt và nhìn lên những trang giấy chi chít dịng chữ màu xanh đỏ. Trong đĩ cho biết những tiệm nail đang cần người. Những tiệm nail đang bán (vì lý do khơng cĩ người chăm sĩc). Những nơi cần giữ trẻ. Những nơi đang cho share phịng với giá hạ (đàn ơng xin miễn gọi) v.v... Chốc chốc em quay lại nhìn ra mấy chiếc xe đậu thoải mái ngồi parking. Con chim nhỏ của thành phố đang trú mưa và chờ đợi gì ở bên ngồi chập chùng những khoắc khoải kia?

Phải chăng em cĩ mặt để kêu gọi cuộc đời lộng lẫy đầy niềm vui hãy hồi tâm nhìn về quá khứ? Nơi mà, cho dù ngay giữa phố xa đơng vui, con người vẫn khơng thể cười cợt được vì những dịng lệ âm thầm chảy suốt đêm ngày. Nơi mà tự do khơng thể sỗi cánh bay vì lượng đời quá hẹp. Phải chăng em cĩ mặt để phản đối một khung cảnh đầy nhựa sống hồn nhiên - vì em ốm o nhưng chính anh đang ốm o - khơng hề thấy một chút hồng hào nào trên đơi má. Em khơng gọi mưa, mà chính là mưa đang gởi tới em những giọt long lanh mà hình như chỉ cĩ ai đang yêu mới cảm nhận được.

Anh biết rằng em chưa thể yêu, vì trên đơi mắt em chưa thấy bày tỏ điều đĩ. Cũng như trên đơi mơi xanh xám kia chắc chưa hề biết run rẩy đĩn nhận những nụ hơn phàm tục nào khác, dù ai đĩ đã nĩi:
Tơi khờ khạo quá, ngây thơ quá,
Chỉ biết yêu thơi chả biết gì

Vậy thì trong buổi chiều mà hồng hơn sắp nhường chỗ cho đêm, và giữa miệt mài sương lạnh kia, em đã thầm lặng điều gì? Anh khơng thể đốn được. Nhưng anh biết rõ ràng và chắc chắn ở em, là nỗi hồi vọng mà anh hằng ao ước và thường xuyên tìm kiếm. Em khơng phải là đĩa hoa tỏa ngát hương đêm, nhưng là một thứ hương thầm trên lối mịn độc hành của anh. Em là đời sống riêng biệt mà lạ làm sao, phảng phất những dấu vết quen thân thời lưu lạc.

2.
Em yêu dấu,
Cho đến bây giờ, khi đi gần hết con đường dài tử sinh, anh mới thấy ra được điều này là những gì trước mắt mới là đáng giá. Bàn tay em đưa ra cầm tờ báo anh trao, cĩ những ngĩn nhỏ khơng trau chuốt, cùng gân xanh nổi ở cườm tay. Hình như em vừa từ Việt Nam mới sang đây. Em đứng run vì lạnh và ngơ ngác. Đơi mắt em chưa hết bĩng dáng sợ hãi mà em mới vừa bỏ lại đàng sau ở bên kia bờ Thái Bình Dương. Em cĩ cịn nhớ hay sao? Đêm sâu khuất ánh điện mù mờ nơi quê nhà, đường phố khơng phải chỉ cĩ đắng cay mà cịn cĩ bất trắc. Đêm đầy bạo lực mà đáng lẽ những tâm hồn thơ ngây của các em khơng nên lớn lên ở đĩ.

Nếu như thời gian cĩ thể làm đổi thay tất cả thì tại sao khơng thể thay đổi tốt hơn mà thay đổi tệ hơn? Em sợ hãi những hồn cảnh lạ lẫm đến từ suy nghĩ của em. Cũng như anh cĩ thĩi quen cho tay vào túi quần phía sau đựng giấy tờ mỗi khi xếp hàng chỗ đơng người. Thật buồn cười, cộng sản ưu việt đã dạy cho con người nghi ngờ và mất lịng tin đủ thứ. Em cĩ quyền ngờ vực khi trước mắt em người đàn ơng cũng ốm o gần giống em và nụ cười khơng làm tàn phai những bất hạnh mà năm tháng cơ hàn đã gởi đến cho anh. Đâu phải lỗi ở em. Vì anh khơng giống những người Việt Nam sống thoải mái tại đây. Cũng khơng phải lỗi ở đồ ăn thức uống kỳ quặc mà anh khơng thể tiêu thụ nổi, dù để sống qua ngày.

Sau này, khi chúng ta biết nhau mật thiết, em thường chê anh qua đây mấy năm mà sao vẫn giống như một thuyền nhân đang nằm trên đảo? Anh nĩi đùa rằng anh muốn bày tỏ cho người địa phương thấy lập trường dứt khốt của bao tử anh là từ chối mọi cái gì dính líu đến sữa tươi và hamburger. Mai sau, nếu lỡ Hoa Kỳ cĩ bang giao với Việt Nam cộng sản và chế độ Hà Nội cĩ thống trị đường phố Bolsa, anh nguyện sẽ làm một kẻ luu vong tiếp tục trên một vùng đất đai khác.

 Nĩi cho cùng thì ở trên đất nước tự do, ốm hơn hay mập hơn cũng khơng làm cho ai phải bận tâm. Chỉ cĩ trái tim cĩ đầy ắp hạnh phúc hay trống rỗng tan hoang. Và con người chạy đơn chạy đáo về phía trước chỉ để cốt tìm kiếm một quá khứ đã bị khánh tận.

Nĩi đến hạnh phúc, anh khơng biết bên kia nửa vịng trái đất người ta quan niệm nĩ như thế nào, khi nĩ đi kèm với hai chữ độc lập, tự do. Một nhĩm danh từ nghe rất khơi hài và đáng lẽ nên lồng vào các phim khoa học giả tưởng. Ngay cả những kẻ mà ngày xưa dùng chúng làm lá chắn, bây giờ cũng ngần ngại khi nĩi lên.

Em ạ,
Chắc em vẫn cịn nhớ rõ như vừa mới hơm qua, chúng ta cịn sống vất vưởng một nơi nào đĩ trong một vùng đất được coi là hồn tồn giải phĩng, niềm hoan lạc mà chúng ta cĩ được mỗi ngày là trên tay cầm chắc tờ giấy bạc nhem nhuốc màu xanh. Đĩ là cái giá tạm đủ cho hạnh phúc một ngày, trong đời một người. Trên tờ giấy bạc đĩ in hình một khuơn mặt ơng già râu ria lịng thịng, đang mỉm cười với chúng ta như thách thức nhân dân miền nam hãy cố gắng hồng hào, phương phi như ơng. Những năm tháng trơi qua sau một cuộc đổi đời, cĩ mấy ai được mập mạp, phì nhiêu như chính con người đang đại diện cho chế độ kia? Ngoại trừ mấy tay tổ ở cấp đảng?

Cho nên hạnh phúc mà anh với em chạm tới trong những ngày tháng đĩ chính là cái tồn tại dật dờ như hồn ma bĩng quế. Chúng ta sống ở một nơi mà tấm lịng luơn ngĩng về một nơi khác, hấp dẫn hơn và hạnh phúc cĩ thật hơn. Riêng anh từ những đêm nào co ro trên căn gác chập chờn giấc ngủ mê mệt với bao tử rỗng, anh thường mơ thấy anh đi giữa cây cỏ no đầy hương vị trời đất bao dung.

3.
Một đêm tình cờ, chuyến buýt đưa em đến muộn trong lớp học Anh Văn khu Housing, nơi cĩ anh đứng dạy.

Đêm tháng tư mùa xuân mà sao đầy những cơn giĩ thổi về lạnh lẽo. Một thứ rét mướt mà quê nhà gọi là rét nàng Bân. Trên những vịm ngĩi cao vút tầng cao của chung cư, tiếng rít rĩng như những lằn roi của người khổng lồ đang quất vào con ngựa vơ hình trong bĩng tối. Khi cánh cửa phịng mở ra rồi đĩng ập lại, em run rẩy lách người vào, kéo theo đàng sau em một lướt thướt buồn bã.

Tội nghiệp em nĩi lí nhí lời xin lỗi, ngồi xuống một chỗ khuất trong lớp. Nhưng khơng phải hay sao? Em vừa mang đến cho lĩp học từ đêm nay những bài học mới về lịng kiên nhẫn mà người dạy khơng phải là anh. Anh đứng trước bảng mica trắng, lịng hồi hộp. Khơng biết mình phải bắt đầu như thê nào để khỏi làm bay bổng một thứ tình cảm vừa đậu xuống.
Em quá đủ để cho cuộc đời này tơn vinh em - nếu coi những người trong lớp học này quy tụ làm một cuộc đời - trong khi anh cũng muốn dang tay ra ơm chầm lấy một hạnh phúc rực rỡ. Em đang đại diện cho hầu hết mọi tấm lịng trẻ thơ nơi quê nhà, muốn vượt thĩat khỏi thất học và nghèo đĩi. Cho nên anh chỉ cĩ thể âm thầm gĩp thêm vào đĩ, khơng nhiều, ngồi trái tim ngưỡng mộ.

Em nĩi với anh khơng cịn mẹ và mồ cơi từ năm lên sáu. Câu ca dao ngày xưa đã khơng muốn cưu mang em vì sợ gập gềnh thêm những bước chân son trẻ:
“Vì dầu cầu ván đĩng đinh,
Cầu tre lắc lẻo gập ghềnh khĩ đi
Khĩ đi mẹ dắt con đi,
Con đi trường học, mẹ đi trường đời.

4.
Lâu quá, khơng cĩ ai đưa em đến trường. Từ thuở nào xa tít. Chỉ cĩ thể là anh. Nhưng anh phải lăn xả vào cuộc đời nhiêu khê này ngày tám tiếng để đổi ngần ấy tiện nghi tương đối mà xã hội này mong muốn. Anh
muốn đi vào dịng chảy miên man bất tận kia với niềm an ủi là em.
Em đơn giản, khơng son phấn màu mè. Và đĩ là điều làm anh yêu em. Anh tìm thấy ở em một Việt Nam chất phác đơn hậu và quê mùa.

Tái bút:
Hỡi con nai vàng ngơ ngác của thành phố Austin. Em đứng đợi ai chưa bên lịng cuộc đời với trái tim đang rộn ràng những nhịp đập non trẻ dường ấy? Hãy tin anh. Như tin chính sự trần trụi này ẩn giấu đàng sau nĩ mọi điều vĩ đại khơng ngờ.

PNY